Trong thế giới số hóa ngày nay, nơi tin nhắn văn bản đã trở thành phương tiện giao tiếp không thể thiếu, các chiêu trò lừa đảo qua SMS (hay còn gọi là smishing) đang ngày càng trở nên tinh vi. Một trong số đó là chiêu lừa đảo “Tôi đổi số rồi” – một kịch bản không mới nhưng vẫn hiệu quả vì đánh vào lòng tốt và sự tin tưởng của con người. Lừa đảo này lợi dụng vỏ bọc là bạn bè hoặc người thân đang gặp khó khăn để chiếm đoạt tiền, để lại hậu quả không chỉ về tài chính mà còn về niềm tin và tinh thần. Sự lơ là dù chỉ một khoảnh khắc cũng đủ để sập bẫy, khiến nhiều người mất cảnh giác trước những lời kêu gọi giúp đỡ khẩn cấp.
Chiêu Trò “Tôi Đổi Số Rồi” Hoạt Động Như Thế Nào?
Chiêu lừa đảo “Tôi đổi số rồi” là một hình thức kỹ thuật xã hội (social engineering) mà kẻ gian mạo danh người quen để lừa đảo tiền. Với hàng tỷ tin nhắn rác được gửi đi mỗi ngày, nhiều tin nhắn trong số đó giả mạo các thương hiệu hoặc người quen, khiến người dùng dễ dàng trở thành nạn nhân. Thiệt hại không chỉ là vài đô la mà còn là thời gian, niềm tin và cả tổn thương tinh thần. Kịch bản của chiêu lừa đảo này thường bắt đầu bằng một tin nhắn tưởng chừng vô hại, chẳng hạn như: “Chào bạn, mình đây. Mình vừa đổi số điện thoại mới. Lưu lại nhé.” hoặc các biến thể tương tự.
Sau khi người dùng phản hồi, kẻ lừa đảo sẽ bắt đầu kể một câu chuyện bi đát để tạo áp lực và khai thác lòng trắc ẩn. Chúng có thể viện ra những lý do khẩn cấp như chi phí y tế đột xuất, tai nạn bất ngờ, hoặc chi phí đi lại cấp bách, nhấn mạnh rằng không thể liên lạc với ai khác hoặc bạn là “vị cứu tinh” duy nhất trong tình huống này. Cảm giác khẩn cấp và mong muốn giúp đỡ người thân yêu khiến nạn nhân dễ dàng bỏ qua sự nghi ngờ và hành động mà không suy nghĩ kỹ.
Người đàn ông xem tin nhắn lừa đảo giả mạo "Tôi đổi số rồi" trên điện thoại
Kẻ lừa đảo thường yêu cầu gửi tiền thông qua các phương thức khó truy vết như ứng dụng thanh toán di động hoặc thẻ quà tặng trả trước. Chúng thường cam kết sẽ trả lại tiền trong thời gian ngắn và có thể yêu cầu một số tiền không quá lớn để giảm bớt sự nghi ngờ, chẳng hạn như “Mình chỉ cần đủ tiền thanh toán hóa đơn bệnh viện” hay “Mình hứa sẽ trả lại vào tuần tới”. Đến khi nạn nhân nhận ra điều bất thường, số tiền đã bị rút và rất khó để thu hồi. Chính sự đơn giản trong cách thức thực hiện và khả năng đánh vào tâm lý người dùng đã khiến chiêu lừa đảo này trở nên phổ biến và mang lại kết quả nhanh chóng cho kẻ gian.
Những Dấu Hiệu Nhận Biết Tin Nhắn Lừa Đảo “Tôi Đổi Số Rồi”
Để bảo vệ bản thân khỏi chiêu lừa đảo tinh vi này, việc nhận biết các “cờ đỏ” là vô cùng quan trọng:
- Khủng hoảng đột ngột: Tin nhắn thường đề cập đến một tình huống khẩn cấp, một cuộc khủng hoảng đột ngột, trùng hợp một cách đáng ngờ với việc “đổi số điện thoại”. Điều này đáng lẽ phải làm tăng sự nghi ngờ.
- Yêu cầu thanh toán không truy vết được: Kẻ lừa đảo thường yêu cầu gửi tiền ngay lập tức qua thẻ quà tặng, thẻ ghi nợ trả trước, hoặc các ứng dụng thanh toán kỹ thuật số. Những phương thức này rất khó để truy vết hoặc hoàn tác giao dịch.
- Yêu cầu giữ bí mật: Một dấu hiệu khác là yêu cầu nạn nhân giữ kín chuyện, không được nói cho bất kỳ ai khác hoặc không được gọi vào số điện thoại cũ vì “nó đã ngừng hoạt động”.
- Yêu cầu thông tin cá nhân/ngân hàng: Bất kỳ tin nhắn nào yêu cầu thông tin cá nhân hoặc thông tin ngân hàng của bạn đều là dấu hiệu cảnh báo tức thì về một vụ lừa đảo.
Nếu bạn cảm thấy có điều gì đó không ổn, hãy tin vào trực giác của mình.
Cách Bảo Vệ Bản Thân Khỏi Chiêu Lừa Đảo Tinh Vi Này
Phòng ngừa luôn tốt hơn chữa bệnh. Dưới đây là những biện pháp hữu ích giúp bạn tự bảo vệ mình:
- Tạm dừng và xác minh: Trước khi phản hồi bất kỳ tin nhắn nào từ một số lạ hoặc không xác định, hãy tạm dừng. Cố gắng xác minh danh tính người gửi bằng cách gọi điện đến số điện thoại cũ mà bạn đã lưu trong danh bạ, hoặc liên hệ qua các nền tảng mạng xã hội, ứng dụng nhắn tin khác mà bạn biết là của người đó. Bạn cũng có thể hỏi một câu hỏi mà chỉ người bạn hoặc người thân thực sự mới có thể trả lời.
- Đánh giá tính cách và tình huống: Tự hỏi liệu yêu cầu đó có phù hợp với tính cách hoặc tình hình hiện tại của người bạn hay người thân của bạn không. Tin nhắn lừa đảo thường có lỗi chính tả, ngữ pháp, hoặc chi tiết không nhất quán. Kẻ lừa đảo hiếm khi có thể bắt chước được những thói quen cá nhân hoặc những câu đùa riêng tư của người thật.
- Tuyệt đối không gửi tiền khi chưa xác minh: Không bao giờ gửi tiền khi chưa xác minh được danh tính người yêu cầu. Nếu người đó nài nỉ cần tiền ngay lập tức, hãy yêu cầu họ gửi một bức ảnh selfie trực tiếp hoặc gọi video nhanh chóng. Một người bạn thật sự sẽ hiểu sự cần thiết phải xác minh danh tính khi liên quan đến tiền bạc.
- Cảnh giác với thao túng cảm xúc: Kẻ lừa đảo thường tỏ ra tức giận hoặc cố gắng khiến bạn cảm thấy tội lỗi nếu bạn hỏi quá nhiều câu hỏi. Đây là dấu hiệu rõ ràng rằng bạn không nói chuyện với người thân của mình.
- Tận dụng tính năng bảo mật của điện thoại: Các nhà mạng và điện thoại thông minh đều có bộ lọc tin nhắn rác, nhưng chúng không hoàn hảo. Hãy cân nhắc bật cài đặt ẩn tin nhắn từ người gửi không xác định. Một số điện thoại như Google Pixel còn có tính năng phát hiện lừa đảo tích hợp sẵn có thể cảnh báo bạn về các tin nhắn đáng ngờ.
- Duy trì thói quen trực tuyến an toàn:
- Thường xuyên đăng xuất khỏi các ứng dụng thanh toán.
- Sử dụng mật khẩu phức tạp và độc đáo cho từng tài khoản.
- Bật xác thực đa yếu tố (MFA) cho các tài khoản quan trọng.
- Không nhấp vào các liên kết đáng ngờ hoặc cung cấp thông tin cá nhân để phản hồi các tin nhắn chưa được xác minh.
Tay robot cầm điện thoại thông minh, minh họa các tính năng phát hiện và chặn tin nhắn rác, cuộc gọi lừa đảo AI
Nên Làm Gì Khi Nhận Được Tin Nhắn Lừa Đảo?
Nếu bạn nhận được tin nhắn lừa đảo, điều quan trọng nhất là không tương tác với kẻ lừa đảo.
- Báo cáo và hành động: Nếu bạn không may đã gửi tiền, hãy thông báo ngay lập tức cho ngân hàng hoặc nhà cung cấp dịch vụ thanh toán của bạn. Khả năng thu hồi tiền phụ thuộc vào dịch vụ đã sử dụng và thời gian bạn hành động.
- Báo cáo tin nhắn: Bạn có thể báo cáo tin nhắn lừa đảo. Mặc dù tội phạm thường xuyên thay đổi số điện thoại, việc báo cáo càng nhiều càng giúp các nhà mạng và cơ quan chức năng chặn đứng chúng nhanh hơn. Ở Việt Nam, bạn có thể chuyển tiếp tin nhắn rác đến tổng đài 156 của Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông để báo cáo.
- Cảnh báo những người xung quanh: Chia sẻ thông tin về chiêu lừa đảo này với bạn bè, gia đình và đồng nghiệp. Đăng cảnh báo trên mạng xã hội hoặc chia sẻ trong các buổi tụ tập. “Tiếng lành đồn xa”, thông tin được lan truyền rộng rãi là cách hiệu quả để ngăn chặn thêm nhiều nạn nhân khác.
Việc giữ bình tĩnh, xác minh danh tính và suy nghĩ một cách khách quan về mọi yêu cầu bất ngờ là chìa khóa để bảo vệ bản thân khỏi chiêu lừa đảo tinh vi này. Hãy luôn đề cao cảnh giác để giữ an toàn cho tài sản và thông tin cá nhân của bạn trên không gian mạng.
